اقتصاد قبرس

 

در پی بحران مالی سال 2013 ، قبرس با انجام اقدامات سختگیرانه جهت بازسازی، رونق و شکوفایی اقتصاد قبرس،  توانسته است به خوبی ظاهر شود. با وجود دوران سخت و پرچالش بحران اقتصادی، قبرس توانست از رکود اقتصادی سال 2015 عبور کند و به رشد اقتصادی خود در سال 2016 ادامه دهد. همین امر سبب شده است قبرس به عنوان یکی از کشورهای پررونق اقتصادی و خودکفا در این زمینه در بین کشورهای اتحادیه اروپا مطرح شود.

تاریخ اقتصاد قبرس

در سال ۱۹۶۰ قبرس استقلال خود را از  دولت بریتانیا کسب کرد و حکومت مستقل خود را براساس مشارکت جوامع ترک و یونانی در اداره امور این جزیره پایه گذاری نمود. همچنین سه کشور بریتانیا، یونان و ترکیه حق حاکمیت دولت قبرس را تضمین کردند. این کشور توانست در سال 2004 عضو اتحادیه اروپا شود و از آن پس یورو را به عنوان ارز ملی کشور اعلام کرد. طبق گزارشات صندوق بین المللی پول (IMF) در سال 2011 قبرس به خاطر سازماندهی و مدیریت بحران مالی تحمیل شده به این کشور در این سال، به عنوان یکی از 31مین اقتصاد پیشرفته در جهان معرفی شد.  اقتصاد قبرس در طول تاریخ فراز و فرودهای زیادی را پشت سر گذاشته است که عمدتا تمامی این بحران های اقتصادی توسط عوامل خارجی بر این کشور تحمیل شده است. اما این جزیره کوچک توانسته است با سخت کوشی و تمهیدات مدیریتی مدبرانه، تمامی این بحرانها را پشت سر بگذارد.  در پی کودتای یونانی ها در سال 1974 و واکنش ارتش ترکیه به این کودتا و هجوم به شمال قبرس، به ناگهان تولید ناخالص داخلی کاهش پیدا کرد (حدودا 16.9% در سال 1974 و 19% در سال 1975). اما استقامت و سخت کوشی این کشور در جبران خسارات اقتصادی وارده باعث رشدی سریع با نرخ رشد 18.2% در سال 1976 و 15.8% در سال 1977 در اقتصاد قبرس شد. از آن پس به مدت 30 سال این کشور شاهد یک دوره رشد اقتصادی بی وقفه بوده است.

از زمان استقلال قبرس، این کشور فرمت های اقتصادی زیادی را تا به امروز تجربه کرده است؛

–              از سال 1961 تا 1973صادر کننده مواد معدنی و محصولات کشاورزی

–              اواخر دهه 1970 تا اوایل دهه 1980 صادر کننده کالاهای تولیدی

–           از سال 1980  تا 1990 تبدیل شده به مرکز گردشگری و تجارت و خدمات بین المللی

امروزه از سوی بانک جهانی کشور قبرس به عنوان کشوری با درامد بالا شناخته شده است. در سالهای اخیر اقتصاد قبرس بر پایه خدمات مالی و املاک و مستغلات و همچنین خدمات گردشگری استوار است.  که این روند حدود 75% از اشتغال قبرس  و 80% کل تولید ناخالص داخلی این کشور جزیره ای را شامل می شود. طی بحران یورو در سال 2013 که در اروپا رخ داد، قبرس تحت تاثیر یک سری تحولات اقتصادی دیگر قرار گرفت. قبرس پنجمین کشور عضو اتحادیه اروپا بود که از Troika  (شامل؛ بانک مرکزی اروپا(ECB)، کمیسیون اروپا (EC)و صندوق بین المللی پول  (IMF) ) درخواست کمک مالی کرد، تا بتواند با کمک این سه نهاد نیازهای مالی دولت و کمبودهای بانک های بزرگ کشور را جبران نماید.

نمودار نرخ اشتغال در قبرس (2020-2012)

این کمک مالی از سوی Troika به قبرس در سال 2013 بازخورد بزرگی در جهان به همراه  داشت و توجه جهانیان به سمت قبرس معطوف شد. چرا که این تنها و اولین کمک مالی در سراسر دنیا بود که شرط “اعطای وثیقه ای از سپرده های بانکی” را اعمال می کرد.  بعد از اعطای کمک مالی 10 میلیارد یورویی Troika  به کشور قبرس، بازپس گیری اعتبار بانکهای قبرس و احیای بحران اقتصادی در راس اهداف اقتصادی این کشور قرار گرفت. اینبار قبرس شاهد پیشرفت عظیمی در رونق اقتصادی، فراتر از تمامی پیش بینی های انجام شده بود.

در حقیقت در طول بحران مالی اروپا وضعیت اقتصادی قبرس بسیار خوب بوده است. رکود اقتصادی این کشور در طول این دوران نسبت به سایر منطقه یورو در اروپا خفیف تر بوده است. برای بیش از 5 سال گذشته رشد اقتصادی قبرس نسبت به سایر همسایگان خود سریعتر و چشمگیرتر بوده است.

بازگشت به بازار بین المللی

با انجام برخی تمهیدات مدیریتی در بخش مالی و اقتصادی، کشور قبرس توانست به سرعت به بازارهای بین المللی بازگردد و گامی مثبت در جهت جلب اعتبار و اعتماد جامعه تجارت جهانی بردارد. نتایج مثبت بانک ها(بانک پوپلر و بانک قبرس)، بازار موفق اوراق قرضه با ارزش بیش از 3 میلیارد یورو و ارتقاء پیوسته در گزارش های مربوط به شاخص های بین المللی، همگی منجر به جلب توجه و علاقه سرمایه گذاران به انجام سرمایه گذاری در قبرس شد. در این بین مهاجران علاقه مند به اخذ پاسپورت قبرس نیز مشتاقانه در قبرس شروع به سرمایه گذاری نمودند.  نرخ رشد اقتصاد قبرس در سال 2015 معادل 1.7% و در سال 2016 معادل 2.8 درصد بوده است و این نرخ در سال 2017 حدود 3% یوده است.

رونق گرفتن بانک ها

بانک های پوپلر و قبرس پس از عبور از تست های سختگیرانه EBC توانستند جای پای خود را پس از بحران سال 2013  محکم کرده و نقدینگی و پرداخت بدهی خود را بهبود بخشند. در سال 2016 مبلغ سپرده ها در سیستم بانکی قبرس بیش از 3 میلیارد یورو افزایش پیدا کرد.  باوجود تمامی شرایط سختگیرانه Troika برای اعطای وام به قبرس ، این کشور توانست ضعف های اساسی در نظام مالی خود را بهبود بخشد.

رشد تولید ناخالص سالانه

یکبار دیگر به دنیال تقاضاهای زیاد از سوی بخش خصوصی، قیمت پایین انرژی و کاهش ارزش یورو، قبرس توانست در نیمه ابتدایی سال 2015 از رکود خارج شود و به نرخ رشد 3% در سال 2017 دست پیدا کند.

نمودار نرخ رشد تولید ناخالص سالانه (2020-2012)

روند کاهشی نرخ بیکاری

اگرچه نرخ بیکاری در قبرس همانند بسیاری از کشورهای دیگر در سراسر دنیا یک چالش محسوب می شود، اما پس از پشت سر گذاشتن بحران های مالی از سال 2013 این آمار روبه کاهش است. بطوری که در نیمه اول سال 2015 از متوسط 14.9% به 13.3% در سال 2016 رسید و در سال 2017 به 12% و 2018 به 11% کاهش پیدا کرد.

نمودار نرخ بیکاری در قبرس (2020-2012)

عمده ترین فعالیت های اقتصادی قبرس

پیشرفتهای قابل توجه قبرس در زمینه اقتصاد پس از پشت سر گذاشتن بحران مالی اتحادیه اروپا در سال 2013 و چشم اندازهای مثبت این کشور در بخش اقتصاد، توانسته است این کشور را به عنوان دروازه تجارت اروپا، آفریقا، آسیا و خاورمیانه معرفی کند. به دلیل عضویت قبرس در اتحادیه اروپا و منطقه یورو و همچنین زیرساخت های پیشرفته در زمینه فناوری اطلاعات و ارتباطات ، شرکت های بین المللی زیادی در سالهای اخیر علاقمند به  سرمایه گذاری در این کشور شده اند، بخصوص در زمینه بهره برداری از گاز طبیعی .

قابل ذکر است که اقتصاد قبرس در بخش خدمات نیز پیشرفتهای چشمگیری داشته است، از جمله ثبت شرکت، انجام مبادلات خارجی، برنامه ریزی های مالیاتی که توسط شبکه ای از معاهدات مالیاتی دوجانبه با 60 کشور در جهان و یک سیستم حقوقی سازگار با قوانین بریتانیا حمایت می شود.

نمودار نرخ ناخالص داخلی در بخش خدمات ( 2020-2012)

تمرکز شرکت های مرکزی در قبرس سبب شده است صدها هزار شرکت تمایل خود را برای سرمایه گذاری در این جزیره نشان دهند. با وجود سالهای پرچالشی که قبرس از سالهای 2012 تا 2014 در بخش اقتصاد داشته است، این کشور کماکان دارای جذابیت های خاصی در دنیای کسب و کار می باشد بطوری که میزان تقاضا برای ثبت نمودن شرکت در این کشور از سال 2014 رشد قابل توجهی داشته است. توسعه سرمایه گذاری در بخش مسکن نیز به یک کسب و کار چند میلیاردی در قبرس تبدیل شده است.

نمودار تولید ناخالص داخلی در بخش مسکن در قبرس (2020-2012)

در بخش کشاورزی و تولید نیز اقتصاد قبرس دارای قدمت زیادی است و 4.5 درصد از تولید ناخالص داخلی به این صنعت اختصاص پیدا کرده است. پس از یک رکود طولانی، در حال حاضر صنعت ساخت و ساز نیز رشد چشم گیری داشته است.

نمودار تولید ناخالص داخلی در بخش کشاورزی در قبرس (2020-2012)

کشور قبرس به دلیل میزبانی بزرگترین مرکز مدیریت و ثبت کشتی، یکی از برترین ناوگان های تجاری در جهان و سومین ناوگان بزرگ اروپا می باشد. تقریبا 1100 کشتی اقیانوس پیما و 767 کشتی با سایزهای مختلف با پرچم ناوگان دریایی قبرس تردد دارند.  یکی دیگر از پایه های اقتصادی قبرس، بخش توریسم آن است که علرغم بحران های اقتصادی پشت سر گذاشته، پیشرفت بسزایی داشته است.  و هم اکنون 21% از تولید ناخالص داخلی را شامل می شود.

نمودار نرخ تولید ناخالص داخلی در بخش گردشگری در قبرس (2020-2012)

پس از کشف ذخایر گاز طبیعی در آبهای قبرس، انرژی نیز یکی از منابع جدید اقتصاد قبرس است. همین امر باعث مشارکت شرکت های بزرگ نفت و گاز از کشورهای فرانسه ، روسیه ، بریتانیا ، کره جنوبی، ایتالیا و آمریکا در قبرس شده است.

واردات و صادرات

با تزریق سرمایه در بخش مسکن و ثبت کشتی های جدید در ناوگان دریایی قبرس در سال 2016، سرمایه گذاری در قبرس روند روبه رشدی داشته است. اغلب تجارت کالایی قبرس با کشورهای اتحادیه اروپا انجام می شود. بریتانیا ، ایتالیا و یونان شرکای اصلی صادرات کشور قبرس هستند. از جمله محصولات و کالاهای صادراتی قبرس؛ محصولات غذایی خام و فرآوری شده ، ضایعات و محصولات دارویی می باشد. آهن و فولاد، مواد شیمیایی، هیدروکربن، وسایل نقلیه و ماشین آلات از جمله کالاهای وارداتی قبرس محسوب می شوند.

نمودار نرخ رشد در بخش صادرات در قبرس ( 2020-2012)

نمودار نرخ رشد در بخش واردات در قبرس (2020-2012)

نرخ تورم در قبرس

مطابق خدمات آماری دولت قبرس، نرخ تورم در این کشور در سال 2020 تا ژانویه 2021 به -صورت میانگین 1.24- بوده است.

نمودار نرخ تورم در قبرس (2020-2012)

سرمایه گذاری در بخش املاک و مستغلات

با توجه به پیشرفتهای چشمگیری که کشور قبرس در عرصه اقتصاد داخلی در سالهای اخیر داشته است، توجه مهاجران زیادی را به سمت خود جلب کرده است. عمدتا این دسته مهاجران تمایل دارند با سرمایه گذاری در بخش های مختلف اقتصاد قبرس بویژه بخش خدمات و املاک و مستغلات، اقامت این کشور را از آن  خود کنند. پیشرفتهای قابل توجهی که قبرس در صنعت ساخت و ساز داشته است، یکی از دلایل علاقه مهاجران به خرید ملک در قبرس و سرمایه گذاری در قبرس است.

عملکرد اقتصادی قبرس در یک نگاه

اقتصاد قبرس متمرکز بر خدمات، دارای بازاری باز و آزاد است. باوجود تمامی بحران های مالی و بانکی ، دارای محیط تجاری قوی، و جمعیت بسیار تحصیل کرده و مسلط به زبان انگلیسی و نظام مالیاتی بهینه می باشد.